Монгол улсын санхүүгийн салбар сүүлийн жилүүдэд хурдацтай хөгжиж, дижитал шилжилт эрчимжиж байна. Энэхүү өөрчлөлтийг тэргүүлэгч байгууллагуудын нэг бол ХасБанк юм. ХасБанк нь зөвхөн уламжлалт банкны үйлчилгээ төдийгүй, орчин үеийн дижитал шийдлүүдийг хослуулан иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд хүртээмжтэй санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлж байна. Энэхүү нийтлэлээр бид ХасБанкны үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүн үйлчилгээ, хэрэглэгчийн туршлага болон зах зээл дэх байр суурийг нарийвчлан авч үзэх болно.
ХасБанкны Танилцуулга ба Түүх
ХасБанк ХК нь Монгол Улсын Хуулийн этгээдийн бүртгэлийн 1001931 дугаарын гэрчилгээтэй, 2001 оны 12 дугаар сарын 28-нд бүртгэгдсэн, Улаанбаатар хотод төв байрладаг нээлттэй хувьцаат арилжааны банк юм. Тус банк нь 2001 оны сүүлээр Mercy Corps-ын "Говийн Эхлэл" ХХК (1999 онд байгуулагдсан) болон НҮБХХ-ийн "X.A.C." ХХК (1998 онд байгуулагдсан) зэргийг нэгтгэн байгуулагдсан бөгөөд Монголбанкнаас банкны тусгай зөвшөөрөл авсан анхны банк бус санхүүгийн байгууллага юм. ХасБанк нь үндсэндээ Тэнгэр Санхүүгийн Групп ХХК-ийн (85%) хяналтад байдаг ба үлдсэн хувийг ОУСК болон бусад хөгжлийн санхүүжүүлэгчид эзэмшдэг.
Үйл ажиллагааны загвар ба зорилтот зах зээл
ХасБанк нь жижиглэнгийн, бизнесийн (бичил, жижиг, дунд), болон байгууллагын банкны үйлчилгээ гэсэн гурван үндсэн чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Банкны гол зорилго нь:
- Бага орлоготой, хөдөө орон нутгийн болон залуучуудын сегментэд бичил зээл, "Эко" бүтээгдэхүүнээр дамжуулан санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх.
- "Дижитал Залуу Энтрепренер" платформоор дамжуулан ЖДБ-ийг санхүүжүүлэх.
- Монголын уул уурхай, худалдаа, дэд бүтцийн салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг томоохон компаниудад зээл олгох.
Удирдлагын баг
ХасБанкны гүйцэтгэх удирдлагын багт дараах хүмүүс ажилладаг:
- Цэвэгжав Гуменжав – Гүйцэтгэх захирал
- Г. Анхбаатар – Санхүү хариуцсан захирал
- Б. Түгсжаргал – Эрсдэл хариуцсан захирал
- Туул Галзагд – Эко банкны газрын захирал
Зээлийн Бүтээгдэхүүн ба Үйлчилгээ
ХасБанк нь харилцагчдынхаа хэрэгцээнд нийцсэн өргөн хүрээний зээлийн бүтээгдэхүүнийг санал болгодог. Эдгээр нь хэрэглээний, ипотекийн, жижиг, дунд бизнесийн болон ногоон санхүүгийн зээлүүд юм.
Зээлийн төрлүүд, нөхцөлүүд
ХасБанкны үндсэн зээлийн бүтээгдэхүүнүүд болон тэдгээрийн нөхцөлийг доор хүснэгтээр харуулав:
Зээлийн бүтээгдэхүүн, нөхцөл
- Цалингийн зээл:
- Хэмжээ: 500 000 – 50 000 000 төгрөг
- Жилийн хүү: 16% – 24%
- Хугацаа: 12 – 60 сар
- Барьцаа: Цалингийн орлого баталгаажуулалт
- Эко хэрэглээний зээл:
- Хэмжээ: 1 000 000 – 30 000 000 төгрөг
- Жилийн хүү: 14% – 20%
- Хугацаа: 6 – 36 сар
- Барьцаа: Эко хэрэгсэл барьцаалах
- Ипотекийн зээл (Засгийн газрын 6%-ийн хөтөлбөр):
- Хэмжээ: 5 000 000 – 150 000 000 төгрөг
- Жилийн хүү: 6% (тогтмол)
- Хугацаа: 30 хүртэл жил
- Барьцаа: Орон сууцны үл хөдлөх хөрөнгө
- Жижиг, дунд бизнесийн хугацаат зээл:
- Хэмжээ: 10 000 000 – 500 000 000 төгрөг
- Жилийн хүү: 12% – 18%
- Хугацаа: 6 – 60 сар
- Барьцаа: Бизнесийн хөрөнгө эсвэл мөнгөн гүйлгээ
- Ногоон орон сууцны зээл:
- Хэмжээ: 5 000 000 – 100 000 000 төгрөг
- Жилийн хүү: 9% – 12%
- Хугацаа: 12 – 120 сар
- Барьцаа: Үл хөдлөх хөрөнгө + эрчим хүчний хэмнэлтийн шинэчлэл
Төлбөр, хураамж
Бүх төрлийн зээлд дараах үндсэн төлбөр, хураамж хэрэглэгдэнэ:
- Зээл олгосны шимтгэл: Зээлийн үндсэн дүнгийн 1%
- Бүрдүүлэлтийн хураамж: 10 000 төгрөг
- Хугацаа хэтрүүлсэн торгууль: Өдөрт 0.2%
Бусад үйлчилгээнүүд
ХасБанк нь зээлийн бүтээгдэхүүнээс гадна харилцагчдадаа дараах нэмэлт үйлчилгээнүүдийг санал болгодог:
- Эргэлтийн хөрөнгийн болон нэхэмжлэхийн санхүүжилт
- Машин техник, тээврийн хэрэгслийн лизинг
- Худалдааны санхүүжилт (аккредитив, баталгаа)
- QR код, бөөн шилжүүлэг, SWIFT гүйлгээтэй мобайл болон интернэт банкны үйлчилгээ
ХасБанкны Үйл Ажиллагаа ба Технологи
ХасБанк нь үйл ажиллагаагаа өргөн цар хүрээтэй явуулдаг бөгөөд дижитал шийдлүүдийг идэвхтэй нэвтрүүлж байна.
Зээл хүсэх үйл явц ба шаардлага
ХасБанканд зээл хүсэхдээ харилцагчид дараах сувгуудыг ашиглах боломжтой:
- Банкны салбар сүлжээ (107 салбар/төв)
- EASY Мобайл агентууд (1 800-аас дээш)
- Банкны цахим хуудас
- Android/iOS үйлдлийн системтэй гар утасны аппликейшн
Зээл хүсэгчдийн мэдээллийг баталгаажуулахдаа үндэсний цахим үнэмлэхээр дижитал таних, гар утасны камераар өөрийгөө таних, үндэсний мэдээллийн санг ашиглан Мөнгө угаахтай тэмцэх (МУТ) шалгалтыг хийдэг. Салбараар үйлчлүүлэхэд 30 минутын дотор бүртгэл хийгддэг.
Зээлийн үнэлгээ ба баталгаажуулалт
ХасБанк нь зээлийн үнэлгээг хийхдээ дараах аргачлалыг хэрэглэдэг:
- Үндэсний зээлийн мэдээллийн сан, гүйлгээний түүх, сэтгэл судлалын бичил санхүүгийн загвар, "Эко" тогтвортой байдлын үнэлгээ зэргийг хослуулсан өөрийн үнэлгээний тогтолцоо.
- Жижиг, дунд бизнесийн зээлийн үнэлгээнд мөнгөн гүйлгээний шинжилгээ, удирдлагын туршлага, салбарын эрсдэлийн үнэлгээг багтаадаг.
Зээл олгох, төлбөр цуглуулах
Зээлийг банкны шилжүүлэг, салбараас бэлнээр олгох, мобайл хэтэвч рүү шилжүүлэх гэх мэтээр олгодог. Төлбөр цуглуулах, эргэн төлөлтийг хянахдаа автомат сануулга (SMS, апп-ын мэдэгдэл), төвлөрсөн дуудлагын төв, чанаргүй зээлийн хувьд талбайн ажилтнууд ажилладаг. Барьцааны дуудлага худалдааг ХасБанкны Эргэн төлүүлэх нэгж хариуцдаг.
Мобайл апп-ын онцлог, хэрэглэгчийн туршлага
ХасБанкны гар утасны аппликейшн нь Android (4.1★ үнэлгээтэй, 100 000+ таталт) болон iOS (4.0★ үнэлгээтэй) үйлдлийн системүүд дээр ажилладаг бөгөөд дараах онцлог шинж чанартай:
- Дансны удирдлага, цахим гарын үсэгтэй зээлийн өргөдөл, бодит цагийн чат дэмжлэг.
- Биометрийн нэвтрэлт, апп доторх ECO оноо хянах, Ногоон зээлийн тооцоолуур.
Апп сторын үнэлгээнүүдэд заримдаа нэвтрэхэд асуудал үүсэх, KYC үйл явц удаан байх зэрэг гомдлууд гардаг ч, ерөнхийдөө хэрэглэгчдэд сайн үнэлэгддэг. EASY Мобайл агентууд хөдөө орон нутгийн хэрэглэгчдээс 4.3★ үнэлгээ авсан байна (2024 он).
Үйл ажиллагааны цар хүрээ ба харилцагчийн бааз
ХасБанк нь улс орон даяар, Улаанбаатар хот болон 21 аймгийн бүх нутаг дэвсгэрийг хамарсан үйл ажиллагаа явуулдаг. Нийт 1 000 000 гаруй харилцагчтай бөгөөд үүний 60% нь жижиглэнгийн, 30% нь ЖДБ, 10% нь байгууллагын харилцагчид юм. Харилцагчдын 45% нь хөдөө орон нутгийн, 35% нь эмэгтэй зээлдэгчид байна.
Зохицуулалтын Байдал, Зах Зээлийн Байр Суурь ба Зөвлөмж
ХасБанк нь Монгол Улсын Банкны тухай хуулиар зохицуулагддаг, Монголбанкнаас бүх нийтийн арилжааны банкны тусгай зөвшөөрөлтэй. Монголын Банкны Холбооны гишүүн бөгөөд Базель II/III стандартын дагуу үйл ажиллагаа явуулдаг, төв банкнаас тогтмол стресс тест хийлгэдэг. Жил бүр Deloitte аудитын компаниар гаднын аудит хийлгэдэг. Сүүлийн 5 жилд томоохон торгууль хүлээгээгүй бөгөөд 2022 онд Санхүүгийн Зохицуулах Хорооноос IFRS 9-ийн ил тод байдлыг хоцроосон хэргээр бага зэргийн анхааруулга авсан ч 2 долоо хоногийн дотор засч залруулсан байна.
Харилцагчийн эрх ашиг
ХасБанк нь харилцагчийн эрх ашгийг хамгаалах тал дээр анхаарч, хураамжийг ил тод мэдээлэх, 14 хоногийн "хөргөх хугацаа", санхүүгийн хүндрэл гарсан үед бүтцийг өөрчлөх бодлого, гомдол барагдуулах бие даасан албатай.
Зах зээл дэх байр суурь ба өрсөлдөгчид
ХасБанк нь Монголын банкны салбарт нийт активын 8.8%-ийг (4-р том банк), зээлийн багцын 10%-ийг эзэлж байна. Гол өрсөлдөгчдөд Хаан Банк (жижиглэнгийн үйлчилгээнд тэргүүлэгч), Худалдаа Хөгжлийн Банк (байгууллагын үйлчилгээ), Төрийн Банк (хөдөө орон нутаг) зэрэг багтдаг.
ХасБанкны ялгарал нь "Эко банкны" бичил санхүүгийн үйлчилгээг анхлан нэвтрүүлсэн, дижитал зээлийн үнэлгээний тогтолцоотой, хөдөө орон нутагт өргөн хүрээтэй агентын сүлжээтэй байдал юм. Банк нь жилд 15% зээлийн багцаа өсгөх, 2026 он гэхэд шинээр олгох зээлийн 50%-ийг дижитал хэлбэрээр олгох зорилт тавин ажиллаж байна.
Харилцагчийн сэтгэл ханамж ба амжилтын жишээ
ХасБанкны харилцагчийн үйлчилгээний чанар өндөр бөгөөд 24/7 ажилладаг лавлах төв нь дунджаар 30 секундын дотор хариу өгдөг. Апп дээр шууд чатлах боломжтой. 2024 оны байдлаар NPS оноо +42 байна. Заримдаа ипотекийн зээлийн баталгаажуулалт удаашрах, алслагдсан бүс нутагт АТМ-ээс бэлэн мөнгө хомсдох зэрэг гомдлууд гардаг.
Амжилтын жишээнээс дурдвал:
- Ногоон орон сууцны зээлээр 5 000 гэр бүл гэр ахуйн халаалтын системийг сайжруулж, утааны ялгарлыг 25%-иар бууруулсан (2024 оны 1-р улирал).
- Залуу бизнес эрхлэгчдийн хөтөлбөрөөр 1 200 старт-ап компанийг санхүүжүүлж, 70% нь 2 жилийн дараа ч үйл ажиллагаагаа амжилттай явуулж байна.
Зээл хүсэгчдэд өгөх практик зөвлөгөө
ХасБанкаас зээл авахаар сонирхож буй иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд дараах зөвлөгөөг өгч байна:
- Зээлийн төрлөө зөв сонгох: Өөрийн хэрэгцээ, зорилгод нийцсэн зээлийн бүтээгдэхүүнийг (цалин, эко, ЖДБ, ипотекийн гэх мэт) нарийн судалж сонгох нь чухал. Зээлийн хүү, хугацаа, барьцаа хөрөнгийн шаардлага зэргийг харьцуулан үзээрэй.
- Мэдээллээ бүрэн бүрдүүлэх: Зээл хүсэхэд шаардлагатай бичиг баримт (иргэний үнэмлэх, орлогын баталгаа, барьцаа хөрөнгийн бичиг баримт гэх мэт)-ыг бүрэн, зөв бүрдүүлснээр зээлийн шийдвэр гарах хугацааг хэмнэнэ.
- Мобайл апп-ыг ашиглах: ХасБанкны мобайл аппликейшн нь зээл хүсэх, мэдээлэл авах, төлбөр тооцоо хийхэд хялбар байдаг тул идэвхтэй ашиглахыг зөвлөж байна. Апп-ын чат дэмжлэгээр асуултаа тодруулах боломжтой.
- Хураамж, торгуулийг анхаарах: Зээл олгох шимтгэл, бүрдүүлэлтийн хураамж, мөн хугацаа хэтэрсэн тохиолдолд үүсэх торгуулийн талаар урьдчилан мэдээлэл авч, төлбөрийн хуваарийг нарийн баримтлах нь зээлийн өртгийг бууруулахад тустай.
- Эко болон ногоон зээлийн боломжийг судлах: Хэрэв та эрчим хүчний хэмнэлттэй төсөл хэрэгжүүлэх эсвэл байгаль орчинд ээлтэй бүтээгдэхүүн худалдан авах зорилготой бол ХасБанкны "Эко хэрэглээний зээл" болон "Ногоон орон сууцны зээл"-ийг судлах нь хүүгийн таатай нөхцөлтэй тул маш ашигтай байх болно.
- Харилцагчийн үйлчилгээтэй холбогдох: Зээлийн талаар асуух зүйл, тодруулах шаардлагатай бол банкны 24/7 ажиллах лавлах төв болон мобайл апп-ын чат үйлчилгээг ашиглан мэдээлэл аваарай.
ХасБанк нь Монголын санхүүгийн салбарын тогтвортой хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулж, дижитал шийдлүүдийг нэвтрүүлснээр харилцагчдадаа хялбар, хүртээмжтэй үйлчилгээ үзүүлсээр байна. Тус банкны бүтээгдэхүүн үйлчилгээ нь иргэд болон бизнес эрхлэгчдийн санхүүгийн хэрэгцээг хангах олон талын боломжийг олгодог.
